Het zal misschien geen verrassing voor je zijn, maar veel jonge moeders lijden aan slaapgebrek. De eerste weken na de geboorte heeft 60% van de vrouwen er last van en pas na zes jaar is hun slaap weer op het oude niveau. Wat ik persoonlijk nog vlot vind klinken, maar ik heb dan ook de pech dat ik drie nachtbrakers gebaard heb.
Hoe dan ook, een flink probleem is het zeker! En naast mijn regelmatige geklaag over mijn slechte slapertjes, hoor je verder maar weinig over het slaapgebrek bij ouders. Daarom introduceert Emma Sleep, in samenwerking met Mom Inc, het ‘Slaap is heilig’ plan voor ouders. Zoals een geboorteplan voor de baby, alleen dan eentje dat moeders aanmoedigt om open te zijn over slaapproblemen, en hun omgeving handvatten geeft om hierin ondersteuning te bieden.
Gevolgen te weinig slaap bij moeders
Als het om slapen bij baby’s gaat zijn er tal van schema’s, boeken, tools en tips, maar slaap voor de ouders is minstens zo belangrijk. Want, als je niet goed voor jezelf zorgt, kun je ook niet goed voor een ander zorgen. Vrouwen verliezen in de periode na de bevalling gemiddeld vier keer zoveel slaap als mannen. Slaaptekort is sterk geassocieerd met postnatale depressie, dat bij 8 tot 13% van de nieuwe moeders voorkomt. Tijdsdruk, overbelasting en conflicten tussen gezin en werk beïnvloeden zowel de hoeveelheid als de kwaliteit van slaap.
Het merendeel van de moeders draagt nog steeds een grotere verantwoordelijkheid in de zorg voor kinderen dan vaders. Gecombineerd met werken kan dit leiden tot grotere slaapstoornissen bij moeders. Tegelijkertijd zien we ook dat moeders met ondersteunende partners minder kans hebben op slaaptekort. Hieruit blijkt dat er een belangrijke rol is weggelegd voor partners in het oplossen van deze vicieuze cirkel. Voor alleenstaande moeders is een sterk support netwerk van cruciaal belang.
Moeders versus vaders
Feitje over slaapverlies na de geboorte
Mannen: 13 minuten
Vrouwen: meer dan een uur
Gelijkwaardige verdeling in gezin blijft in praktijk vaak nog uit
Bij Emma Sleep is het algemeen bekend hoe belangrijk slaap is voor de mentale en fysieke gezondheid. In de eerste maanden na de geboorte van een kind leveren beide ouders slaap in, met nog altijd een ongelijke verhouding tussen mannen en vrouwen. Deze ongelijkheid kan zich ook op de lange termijn door blijven zetten. Moeders die korter en willekeuriger slapen hebben over het algemeen een hoger stressniveau. Daardoor hebben ze langer nodig om in slaap te vallen, en zo kunnen ze in een vicieuze cirkel belanden. Een cirkel die Emma Sleep wil verbreken.
“Nieuwe moeders vinden het vaak moeilijk om slaap in te halen. In hun nieuwe rol als moeder trekken ze allerlei taken naar zich toe, vaak zonder met hun partner te overleggen wie verantwoordelijk is voor welke onderdelen in de zorg van het kind en het huishouden. Van de stellen is 80% van plan een gelijkwaardige zorgverdeling te hebben, maar slechts 10% lukt dit daadwerkelijk. De aanname is dat dit vanzelf zou moeten gaan, maar in de praktijk blijkt dat zelden het geval. Het is dan ook belangrijk om hier zakelijk met elkaar in gesprek over te gaan. Zie het runnen van je gezin als een klein bedrijf; daar hoort bij dat je duidelijke afspraken met elkaar maakt.”
Sanne Nout, founder van Mom Inc en expert in ouderschap
Slaap is heilig plan!
Natuurlijk weet je dat je als kersverse ouder in de eerste maanden en jaren van het ouderschap een stuk minder slaap zult krijgen. En we weten allemaal dat slaaptekort ernstige gevolgen kan hebben op je mentale en fysieke weerstand. Maar wat dat nou echt inhoud, weet je pas wanneer je het meemaakt. Toch is het heel handig om je voor te bereiden op een periode van weinig slaap.
Emma Sleep en Mom Inc geven je de handvatten hiervoor:
Maak een slaapplan
Communicatie is het sleutelwoord. Door met elkaar te bespreken hoe je eigen opvoeding eruitzag, kom je er achter welke dingen je (onbewust) meeneemt in je eigen opvoedstijl. Het is belangrijk te snappen waar de ander vandaan komt.
◆ Hoe zag je opvoedstijl er vroeger uit?
◆ Hoe was de verdeling in het huishouden?
◆ Wat wil je daar wel of niet van meenemen?
Brainstorm samen over welke taken erbij komen nu je een kind krijgt. Hoe willen jullie taken die gaan verdelen? En sta ook echt even stil bij wie het overzicht houdt over wat er moet gebeuren. Het doen van de taak kost vaak veel minder energie, dan het overzicht houden en plannen. Maak hier samen een to-do list van:
Huishoudelijk
Wie doet de afwas, de was? Wie doet de boodschappen, wie houdt bij wat wat er gekocht moet worden? Wie kookt er? Wie houdt het overzicht van financiële zaken bij, van huishoudelijk tot kleren en huis tot auto?
Afspraken
Wie neemt welke dag als ‘ouderdag’? Wie plant afspraken in en gaat naar het consultatiebureau, de huisarts, school? Wie haalt een ziek kind op?
Familie en vrienden
Wie regelt cadeautjes voor verjaardagen? Wie heeft voornamelijk contact met vrienden en familie en spreekt daarmee af? Wie regelt de vakanties en/of familie uitjes?
Maak een noodplan
Wat heb jij echt nodig als je te weinig slaap hebt. En hoe zorg je dat je van elkaar weet dat je op je tandvlees loopt. Spreek een stopwoord af samen.
Nog een paar tips en tricks
Denk ook aan jezelf
Natuurlijk is de liefde voor je baby onvermijdelijk en onvoorwaardelijk, maar vergeet niet jezelf ook liefde te geven. Slaap bijvoorbeeld wanneer je baby slaapt, zodat je ook aan je rust komt, zorg voor een routine die voor jullie werkt en houd rekening met je eigen gezondheid. Zorg dat je elke dag een moment voor jezelf inplant. Dit kan zijn voor yoga, meditatie of iets anders wat ervoor zorgt dat je tot rust komt. Zo blijf je je beste zelf, ook voor je kindje.
Vermijd ‘Night terrors’ zo veel mogelijk
Probeer dingen die de slaap van je kind kunnen verstoren te beperken. Stel jullie eigen routine in, om je kindje te helpen ontspannen voor het slapen gaan. Denk bijvoorbeeld aan het vermijden van schermen, niet afwijken van vooraf vastgestelde bedtijden en vlak voor het slapen zo min mogelijk eten en drinken.
Time to say goodbye
Het is heel gezellig om samen met je kindje te logeren en volgens onderzoek is het ook goed om de eerste 6 maanden samen te slapen. Wanneer je baby zelfstandig slaapt, kun je overwegen hem/haar/hen in een aparte kamer te leggen. Doe dit als je je daar veilig en comfortabel genoeg bij voelt, zo voorkom je gestresste situaties of slaapgebrek bij jezelf.
Samen gapen, samen slapen
Veel ouders kiezen voor ‘co-sleeping’ met hun kindje(s). Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld in hetzelfde bed of met een wieg naast het bed. Maar wist je dat het niet in alle gevallen gunstig kan zijn om samen te slapen? Deel geen bed als je pasgeborene minder dan drie maanden oud is, te vroeg is geboren (eerder dan 37 weken) of als je kind is geboren met een laag gewicht (minder dan 2,5 kg). Een veilige manier om samen te slapen kan zijn door een speciale ‘sleeping area’ op te maken, op een stevig matras te liggen of in een ‘C’ positie te slapen.
Uitgelichte afbeeldingen: Shutterstock