Sinds 1 januari 2024 geldt er in Nederland een mobieltjesverbod in het middelbaar onderwijs, met plannen om dit vanaf 1 augustus 2025 ook in het basisonderwijs door te voeren. De overheid stelt dat smartphones schadelijke afleidingen zijn, waardoor leerlingen zich beter zouden kunnen concentreren en socialer zouden zijn zonder telefoons in de klas. Maar is een totaalverbod op mobieltjes wel de optimale oplossing?
Afleiding zoeken is al eeuwenoud
Ik kwam een leuk onderzoek van ExpressVPN tegen, waarin er een aantal leuke feitjes naar boven kwamen. Zo stond daar beschreven dat de mensheid altijd al manieren heeft bedacht om zichzelf af te leiden. Voordat smartphones ons leven domineerden, waren er natuurlijk al spelcomputers zoals de Nintendo. En oudere generaties speelden al spelletjes zoals tikkertje. En wist je dat knikkeren al helemaal ver teruggaat? De oude Egyptenaren knikkerden al met elkaar. De komst van smartphones heeft deze eeuwenoude traditie van afleiding slechts een nieuwe dimensie gegeven.
Met constante meldingen van sociale media en verleidelijke games kunnen smartphones gemakkelijk de aandacht van de kinderen trekken. Smartphonegebruik tijdens lessen kan dan ook leiden tot oppervlakkig leren, slechtere prestaties, angst en stress, en zelfs cyberpesten. Een verbod op telefoons tijdens de lessen is dan ook helemaal niet zo verkeerd.
Meer dan afleiding
Echter hebben smartphones zich niet alleen ontwikkeld tot bronnen van afleiding voor kinderen. Smartphones zijn óók onmisbare tools geworden voor praktische en educatieve doeleinden, zelfs op school. Kinderen gebruiken hun smartphones tegenwoordig voor meer dan alleen sociale interacties en entertainment. Ze bekijken hun roosters in Magister en noteren hun huiswerk in digitale agenda’s. Maar ook leren voor toetsen op educatieve apps en het zoeken naar online bronnen voor een werkstuk, het is maar een greep uit de vele dingen die kinderen doen op hun smartphone. Smartphones zorgen dus niet alleen voor afleiding, maar hebben ook een positieve rol in het schoolleven.
Is een totaalverbod op mobieltjes dan niet de beste oplossing? Is het niet beter om kinderen niet alleen afleiding te leren vermijden, maar ook te leren hoe ze ermee om moeten gaan.
Verbod op mobieltjes de oplossing?
Dat er een verbod is voor mobieltjes tijdens de lessen in de klas is dus wel degelijk een goed iets, aangezien het de potentie heeft om afleiding te verminderen en de algehele prestaties van leerlingen te verbeteren. Door mobieltjes uit de klasomgeving te weren, krijgen docenten de mogelijkheid om een gestructureerde en gefocuste leeromgeving te handhaven.
Maar problemen als cyberpesten zullen er niet mee opgelost worden, die zullen zich alleen maar verplaatsen. Zelfs zonder mobiele telefoons in de klas, kunnen leerlingen nog steeds te maken krijgen met deze kwesties buiten het klaslokaal. Smartphones worden namelijk ook buiten schooltijd intensief gebruikt. Het blijft dan ook belangrijk om leerlingen te helpen bewust om te gaan met digitale technologieën, sociale media en ander online gedrag.
In mijn ogen is een verbod slechts een deel van de oplossing. Naast een verbod tijdens de les moeten we niet vergeten om kinderen te leren hoe ze hun smartphone als hulpmiddel kunnen gebruiken. En dat gaat hand in hand samen met het aanleren van hoe ze betrouwbare bronnen kunnen onderscheiden, kritisch kunnen denken over digitale content én het leren van sociale grenzen.
En dat, lieve mensen, dat is waar volwassenen ook nog wel eens moeite mee hebben…
Afbeelding: Shutterstock