Op het moment dat je net in je diepe slaap valt, hoor je plotseling op de achtergrond een hard gehuil. Er gaat een vage vlaag van gemixte gevoelens door je heen. Vermoeidheid en schrik, wat al snel tot de realisatie komt, fok mijn kind is wakker. Het gebeurt wel vaker bij kinderen dat ze je midden in de nacht wakker mekkeren. Maar soms gaat het gegil door merg en been. Je kind heeft een nachtmerrie. En nachtmerries bij kinderen zijn niet leuk!
Maar wat is een nachtmerrie eigenlijk precies? En wat moet je doen als je kind een nachtmerrie heeft? Zit er iets dwars bij je kind, of horen nachtmerries er nu eenmaal bij? Ik ben op zoek gegaan naar de feiten en fabels over nachtmerries bij kinderen.
Kinderen krijgen vaker nachtmerries
Feit is dat nachtmerries bij kinderen relatief vaker voorkomen dan bij volwassenen. Volgens dokter A.C. Declerck heeft ongeveer twintig tot vijftig procent van de kinderen tussen de drie en zes jaar last van nachtmerries.
Deze nachtmerries beginnen op tweejarige leeftijd en stoppen rond twaalfjarige leeftijd.
Maar laten we eerst even uitzoeken wat een nachtmerrie precies is. Volgens Wikipedia is een nachtmerrie een droom met een bijzondere intensiteit en met een inhoud die als beangstigend ervaren wordt. Een nachtmerrie treedt op tijdens de remslaap en kan van fysieke bewegingen vergezeld gaan. Van Dale houdt het kort en bondig en omschrijft een nachtmerrie als een ‘nare of angstige droom‘.
Maar waarom komt deze nare droom? Sommige mensen geloven dat bepaalde dromen een betekenis hebben. Maar wat voor nut heeft het voor een kind om een knetter enge droom, een nachtmerries dus, te hebben?
De reden van een nachtmerrie
Een reden kan zijn dat je kind een gebeurtenis moet verwerken. In de slaap wordt heel wat verwerkt. Dit gaat vaak in onsamenhangende flarden van gebeurtenissen. In de normale ontwikkeling komen er weleens tegenslagen of angsten voor bij kinderen.
Op zich is een nachtmerrie een goed teken, want nare gebeurtenissen kunnen beter maar verwerkt worden. Maar wanneer een kind last heeft van meerdere nachtmerries, kan het kind daadwerkelijk ergens mee zitten en zullen deze problemen niet verwerkt worden in een nachtmerrie. Sterker nog, een depressie kan het gevolg zijn.
Droomdeskundige Patricia Garfield, van het boek Wat droomt je kind? (Lemniscaat, 1986) zegt dat er 12 soorten nachtmerries bij kinderen zijn:
- Achtervolgd of aangevallen worden door monsters, beesten, geesten of schurken
- Gewond raken of sterven
- Iets griezeligs zien (zonder aanval)
- Dingen die kapot gaan, wegraken of verbranden
- Verdwaald zijn
- Je geremd of verlamd voelen
- Vallen
- Examen doen
- Een natuurramp of oorlog meemaken
- Een auto-ongeluk krijgen
- Te laat komen
- Naakt lopen of gekke kleren aanhebben
Nachtmerries bij een kind: 1 jaar
Kunnen kinderen van één jaar een nachtmerrie hebben? Volgens dokter A.C. Declerck beginnen nachtmerries rond de twee jaar en hebben kinderen tussen de drie en zes jaar het meeste last van nachtmerries.
Vanaf ongeveer 18 maanden kunnen kinderen angstdromen, ook wel nachtangsten genoemd, krijgen. Deze nachtangsten zijn anders dan nachtmerries. Nachtmerries ontstaan namelijk in de REM-fase van de slaap, die in een later deel van de nacht voorkomt. Nachtangsten komen wanneer het kind van een lichtere fase van slapen naar een diepere fase van slapen gaat. En dit is meestal in het begin van de slaapcyclus.
Het is belangrijk om hier anders op te reageren. Van nachtangsten worden kinderen niet wakker en ze zullen het de volgende dag niet meer weten. Een kind vasthouden tijdens een nachtangst kan ook als niet prettig ervaren worden door een kind. Terwijl bij een nachtmerrie het kind vaak wel wakker wordt en het fijn vindt om even getroost te worden.
Nachtmerries bij kinderen: 3 jaar tot 6 jaar
Wanneer een kind steeds dezelfde enge droom heeft, kan het zijn dat je kind last heeft van stress of emotionele verwarring. Het lukt niet om deze stress of emoties te verwerken in de nacht, wanneer het steeds weer terugkomt. Het is dan belangrijk om hier alert op te zijn en het kind de ruimte te geven om er overdag over te praten. Wanneer dit niet lukt, zoek dan professionele hulp!
Nachtmerries bij schoolkinderen: 7 jaar tot 8 jaar
Als kinderen een jaar of 7, 8, 9 zijn, zijn ze bewust van hun dromen. Ondanks dat een nachtmerrie zoveel indruk kan maken en zo echt lijkt te zijn, weten ze snel genoeg dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor deze droombeelden en gevoelens. Het feit dat een droom of nachtmerrie in hun eigen hoofd wordt gemaakt, kan het kind beter relativeren na een enge droom. Het moment van ontwaken uit een nachtmerrie verloopt hierdoor soepeler.
Vanaf ongeveer 9 jaar kunnen kinderen met dezelfde afstand naar hun nachtmerries kijken als volwassenen. Best knap, vind je niet? Maar goed, nachtmerries bij kinderen komen dus zeker voor!
Huilend wakker worden: een nachtmerrie
Wat moet je doen wanneer je kind huilend wakker wordt na een nachtmerrie? Er zijn vele artikelen te vinden over hoe je het beste reageren kunt op een nachtmerrie bij je kind. Het is om te beginnen afhankelijk van de leeftijd van je kind.
Bij een tweejarige reageer je heel anders dan bij een 8 jarige die last heeft van een nachtmerrie. Sowieso is het kind troosten en geruststellen nadat ze een nachtmerrie hebben gehad fijn voor het kind. Het zal het kind langzaamaan weer een veilig gevoel geven. Een positieve benadering is heel belangrijk na zo’n negatieve ervaring. Laat je kind eventueel vertellen over de nachtmerrie, maar maak er geen drama van. Het is goed om de nachtmerrie af te sluiten en niet voort te zetten.
Maar als het gaat om nachtmerries bij kinderen, is voorkomen beter dan genezen!
Je kind vrijstellen van nachtmerries is onmogelijk. Soms komen ze gewoon, ook al heb je het geprobeerd te voorkomen. Je kunt je kind wel helpen om de nachtmerries te verminderen. Neem voor het slapen gaan de dag door met je kind. Je kind kan de eventuele nare gebeurtenissen van die dag nog even kwijt en zal minder gestresst in slaap vallen. Wanneer je kind vaker last heeft van nachtmerries, eindig de dag dan met een gezellig en positief verhaal.
Soms zijn kinderen oververmoeid en krijgen daardoor sneller last van nachtmerries. Zorg ervoor dat je kind voldoende rust krijgt. Kan je kind moeilijk in slaap komen? Door bijvoorbeeld angst, zorg dan dat je zichtbaar de kamer checkt op ‘enge monsters’ en geef je kind een nachtlampje en popje om mee te slapen. Neem de tijd voor het naar bed brengen van je kind.
Vrijwel alle kinderen hebben weleens een nachtmerrie. Maar wanneer de nachtmerries blijven komen, zoek dan professionele hulp!
Uitgelichte afbeeldingen: Shutterstock